เมื่อทางเลือกมากขึ้น ความสุขในชีวิตจึงลดลง

'ลูกจะเป็นอะไรก็ได้ในโลกนี้ ที่ลูกอยากเป็น !!'

คนรุ่นใหม่ได้รับการเลี้ยงดู ในแบบที่พูดในประโยคนี้ ...ต่างกับรุ่นพ่อแม่ ปู่ย่า ของเรา ที่ไม่ใช่เราจะเป็นอะไรก็ได้ 

ถ้าเป็นบ่าว ต้องเป็นบ่าว ..ถ้าเป็นนาย ต้องเป็นนาย

- เรามักตัดสินว่า คนที่ด้อยกว่าเรา เขาน่าจะมีความสุขน้อยกว่าเรา ...เราแน่ใจหรือว่ามันเป็นแบบนั้นจริงๆ 

ทำไมคนที่ฆ่าตัวตาย มักเป็นคนที่มีมากกว่าคนทั่วไป ..รวยกว่า ..สำเร็จกว่า ...เราเคยสงสัยไหมว่าทำไมคนเหล่านั้นฆ่าตัวตาย หรือ ทำไมเขาถึงไม่มีความสุข

วันนี้ได้ดู TED Talk เรื่อง Paradox of Choice ก็ทำให้ฉุกคิดอะไรหลายๆ อย่าง

ภาพที่เอามาให้ดูนี่คือ ภาพของ ปลา (ซึ่งเปรียบเสมือนตัวเรา) ว่ายอยู่ในโถเล็กๆ กับปลาฉลาม ..มันเป็นคำพูดที่ย้อนแย้งมากๆ เสียดสีชีวิตคนปัจจุบัน ที่พูดว่า 'ทุกคนสามารถเป็นอะไรก็ได้ที่เขาอยากเป็น'

ใช่ !! เป็นอะไรก็ได้ ตราบเท่าที่โอกาสในชีวิตเราก็เหมือนโถใส่ปลาเล็ก ที่เราว่ายอยู่กับฉลามซึ่งแข็งแรง แถมได้เปรียบกว่าเรา (มันสามารถกินเราได้ตลอดเวลา) ...ตกลง นี่คือ ความหมายของ 'เป็นอะไรก็ได้ไง'

เรื่องของ Paradox of Choice เขาพูดว่า 'ยิ่งชีวิตมีทางเลือกมาก เรายิ่งหดหู่มากขึ้น' ...ผมว่า Steve Jobs น่าจะเข้าใจประเด็นนี้อย่างลึกซึ้ง จึงสร้าง iPhone ให้ผู้บริโภคต้องเลือกน้อยที่สุด

'เคยไหมที่ เราอยากซื้อสินค้าอันนึง แต่ทางเลือกมีเยอะ ..เยอะมาก มากจนสุดท้าย กรูไม่ซื้อดีกว่า !!'

นี่คือ โลกยุคใหม่ ที่ทางเลือกมีมาก จนเครียด ...เพราะทางเลือกสร้างให้เราคาดหวังมากขึ้น

เราคาดหวังว่า ทางเลือกเยอะๆ ทำให้เราสามารถเลือกสิ่งที่ดีที่สุดให้ชีวิตเรา ...ดังนั้น ทุกคนจะ คาดหวังให้ได้สิ่งที่ดีที่สุด เราทุกคนเต็มไปด้วยความคาดหวัง 

คำว่า 'ดีพอ' ไม่ใช่สิ่งที่คนรุ่นใหม่ต้องการ ..เพราะ เขาต้องการดีที่สุด (แต่ทุกคนลืมไปว่า ดีที่สุด มันไม่มี) เมื่อเราวิ่งหาสิ่งที่ไม่มี ...ทั้งชีวิตก็เลยหาไม่เจอ !!

สิ่งที่น่ากลัวก็คือ ยิ่งความคาดหวังในอะไรก็ตาม เราสูงมากเท่าไหร่ ..โอกาสที่เราจะผิดหวังก็สูงมากขึ้น

"ความคาดหวังที่สูง จึงเท่ากับ ความสุขในชีวิตที่ลดลง"

ผมมาฉุกคิดถึง คนยุคปัจจุบัน ว่า ทำไมทุกวันนี้ชีวิตเราสุขสบายมากขึ้น มีทางเลือกในชีวิตมากขึ้น แต่ความสุขในชีวิตถึงลดลงเรื่อยๆ 

ยิ่งเรามีตำแหน่งหน้าที่การงานยิ่งสูงขึ้น สำเร็จขึ้น รวยขึ้น เรายิ่งมีทางเลือกมากขึ้น ...ทางเลือกมากขึ้น ความคาดหวังสูงขึ้น ..โอกาสผิดหวังก็ยิ่งสูงขึ้น 

ในที่สุดความสุขในชีวิตก็ยิ่งลดลง

คำแนะนำของ Barry Schwartz’s คนนำเสนอ ทฤษฎีเรื่อง Paradox of Choice เขาแนะนำว่า ...ความสุขในชีวิต ง่ายนิดเดียว ...แค่ลดความคาดหวังลง เราก็มีความสุขง่ายขึ้นแล้ว

เออ!! จริง ...แต่ไม่ง่ายเลย ...เพราะเราอยู่ในสภาพแวดล้อมที่สร้างให้เราเปรียบเทียบตลอดเวลา ...เราอยู่ในโซเชียลที่เราเห็นแต่การอวดคนอื่นว่าชีวิตเราดีแค่ไหน เรากินหรูแค่ไหน เราไปเที่ยวไฮโซอย่างไร 

สิ่งเหล่านี้ ไม่ได้ช่วยให้เราชีวิตดีขึ้นหรือ สำเร็จมากขึ้นเลย ...แต่เราก็ชอบดู ชอบเปรียบเทียบคนอื่น เพื่อจะได้กลับมาหดหู่ และรู้สึกว่า ใครๆ ก็ดีกว่าเรา

ถามจริงๆ ครับ อ่านมาถึงตรงนี้ 'คุณได้ฉุกคิดอะไรบ้าง ?' เล่าสู่กันฟังหน่อย 

#ภาววิทย์กลิ่นประทุม